Historia

Muzeum Ziemi Kłodzkiej zostało oficjalnie otwarte 1 maja 1963 roku. Placówka od ponad 60 lat gromadzi i pielęgnuje spuściznę kulturalną ziemi kłodzkiej, obszaru który zachwyca pod względem geograficzno-krajobrazowym, zaś jego dzieje, zawirowania polityczne, etniczne i kulturowe - czynią zeń niezwykle interesujące pole badań i zbieractwa muzealnego. Obok gromadzenia i opracowywania zbiorów prowadzi działalność popularyzatorską poprzez wydawnictwa związane z kierunkiem swoich zainteresowań, odczyty, wykłady, lekcje i warsztaty muzealne, koncerty kameralne i wernisaże. W ramach pracy naukowej współpracuje natomiast z szeregiem instytucji naukowych oraz organizacji i towarzystw społeczno-kulturalnych w kraju i za granicą. Od 1985 roku wydawany jest muzealny periodyk Zeszyty Muzeum Ziemi Kłodzkiej. Zeszyty stanowią interdyscyplinarne forum wypowiedzi m.in. specjalistów polskich i czeskich promujących problematykę regionu, stosunków polsko-czeskich i muzealnictwa. Prezentują także wyniki prac badawczych powstałych w regionie lub dla regionu.

Pierwotnie siedziba placówki znajdowała się w budynku przy pl. Bolesława Chrobrego 22 (Rynek). Funkcję kustosza i kierownika Muzeum pełnił z wielkim zaangażowaniem od początku Wacław Brejter. W pierwszych latach działalności Muzeum zaopiekowało się rozproszonymi po wojnie zbiorami, poczyniło pierwsze zakupy, stworzony zastał zaczątek biblioteki muzealnej, realizowano program oświatowy oraz przygotowano pierwsze wystawy problemowe m.in. Miasto pod miastem i X wieków Kłodzka.

W 1968 r. z powodu usuwania się gruntu pod fundamentami budynku przy Rynku Muzeum otrzymało nakaz opuszczenia go. Lokalem zastępczym, w którym zdeponowano magazyny muzealne na wiele lat stał się dwór renesansowy w Jaszkowej Górnej. Funkcję kierownika Muzeum pełnił wówczas Witold Turkiewicz, który był twórcą pierwszego w kłodzkim Muzeum systemu ewidencjonowania zasobów muzealnych z podziałem na działy.

W 1971 r. przekazano grożący zawaleniem obiekt przy ul. Łukasiewicza, który po adaptacji na cele muzealne w latach 1976-1986 do dziś służy jako siedziba Muzeum. Na kompleks składają się barokowe zabudowania dawnego konwiktu jezuickiego z przełomu XVII i XVIII wieku. Podczas remontu zachowano wszystkie elementy zabytkowej budowli, jej pierwotny układ i wystrój architektoniczny. Zadbano również o zachowanie stylowej elewacji, której projekty przypisuje się Carlowi Lurago. Obecnie do najpiękniejszych wnętrz należą: biblioteka z dekoracją sztukatorską na stropie (dawny refektarz), dwukondygnacyjna sala koncertowa z emporą muzyczną (była kaplica św. Alojzego), Salon Złoty, sala konferencyjna i barokowa klatka schodowa. W holu I piętra powstała sala audiowizualna, w której odbywają się pokazy i prelekcje muzealne. W podziemiach zachował się labirynt oryginalnych 2-kondygnacyjnych średniowiecznych piwnic. W muzealnym ogrodzie można obejrzeć lapidarium.

Największe kolekcje w zbiorach Muzeum stanowią - zbiór cyny, numizmatów, zegary śląskie z doby uprzemysłowienia na Dolnym Śląsku oraz szkło unikatowe, ze szczególnym uwzględnieniem dorobku artystów działających na Ziemi Kłodzkiej po 1945 roku. Interesującym zbiorem literatury regionalnej dysponuje biblioteka naukowa, przekształcana w ośrodek wiedzy i informacji o regionie.

Od 1972 r. funkcję dyrektora Muzeum przejęła Krystyna Toczyńska-Rudysz i sprawowała ją do roku 2001. Zarządzając placówką przez prawie trzy dekady zainicjowała szereg autorskich przedsięwzięć wystawienniczych i imprez cyklicznych. W tym okresie działalność kłodzkiego Muzeum była szeroko znana i ceniona w kręgach muzealników i naukowców w Polsce. Pierwszą ekspozycją stałą w nowym obiekcie była wystawa Oblicze miasta. Pięć ekspozycji: Oczy czasu (1990), Michał Klahr St. i jego theatrum sacrum (1992), Park Narodowy Gór Stołowych (1994), Współczesne kłodzkie szkło artystyczne na tle tradycji szklarstwa Ziemi Kłodzkiej (1996) oraz Dom w zwierciadle minionego czasu (2001) uzyskały nagrody Ministra Kultury i Sztuki w Ogólnopolskim Konkursie na Najciekawsze Wydarzenie Muzealne Roku.

Cykliczne imprezy Muzeum na stałe wpisały się w życie kulturalne miasta. Co roku z inicjatywy Muzeum w ostatni weekend maja organizowane są: Giełda Skał i Minerałów oraz Targi Staroci. Od 1991 r. w ramach cyklu My, Kłodzczanie, służącego poznaniu powojennych dziejów miasta, jego mieszkańców i instytucji prezentowane są postaci kłodzczan zasłużonych dla miasta. Rokrocznie odbywają się Spotkania muzealników i archiwistów pogranicza polsko-czeskiego Euroregionu Glacensis.

Istotne zmiany dla statusu Muzeum Ziemi Kłodzkiej przyniosły lata 2000-2001. Uchwałą Rady Miejskiej Nr XXV/ 142/2000 z dnia 27 I 2000 r. powołano 21 XI 1996 r. przy Muzeum Ziemi Kłodzkiej Radę Muzeum jako organ opiniodawczo-doradczy w sprawach zarządzania, finansowania oraz polityki kulturalnej w zakresie muzealnictwa, natomiast 14 XII 2001 r. Minister Kultury decyzją DDN-IV/PRM/69/01 wpisał kłodzkie Muzeum do Państwowego Rejestru Muzeów.

W latach 2002 -2007 r. funkcję dyrektora muzeum pełniła Lucynę Świst. Do większych przedsięwzięć w tym okresie można zaliczyć organizację wystaw - Konserwator -twórca - dzieło (2003), Otto Müller-Hartau i inni pejzażyści Ziemi Kłodzkiej (2004) oraz obchodów Jubileuszu 640 rocznicy śmierci Arnošta z Pardubic (1297-1364), na które złożyła się organizacja okolicznościowej wystawy Arnošt z Pardubic (1297 - 1364), konferencji i wydawnictw. W roku 2005 Muzeum skupiło się na organizacji wystawy Zaczęło się w Bad Reinerz. Tradycje muzyczne Dusznik Zdroju oraz wydaniu publikacji pod tym samym tytułem. W roku 2006 wśród ważniejszych wystaw czasowych eksponowano: U źródeł ruchu turystycznego na Ziemi Kłodzkiej - Kłodzkie Towarzystwo Górskie, Sztuka drewna - meblarstwo i snycerstwo ludowe na Dolnym Śląsku, Podróż przez centrum Europy. Obrazy z podróży palatyna Ottheinricha z lat 1536/37, Zapomniana Arkadia. Parki i pałace dawnego Hrabstwa Kłodzkiego. 

W roku 2007 na dyrektora Muzeum powołano Klaudię Lutosławską.  W 2008 r. instytucja obchodziła jubileusz 45-lecia. Z tej okazji przygotowano obszerną wystawę pn. Z muzealnej skarbnicy oraz wydano Przewodnik po zbiorach Muzeum Ziemi Kłodzkiej. Prezentowano wystawy: Śladami historii, Śląskie miasta forteczne w procesie zmian urbanistycznych, Góry w malarstwie polskim - ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Lesznie. W tym samym roku instytucja po raz pierwszy aktywnie włączyła się w organizację wydarzenia Noc Muzeów i wystawę sztuki współczesnej Turbulencje. W 2009 r. przygotowano wystawę czasową Kłodzko w średniowieczu oraz Polskie Malarstwo Współczesne - ze zbiorów Muzeum w Wałbrzychu.

W 2010 r. w wyniku procedury konkursowej stanowisko dyrektora instytucji objęła Barbara Frydrych. Z ważniejszych wystaw w 2010 r. prezentowano: Podróże w czasie. Dawne widoki Śląska na grafikach z kolekcji Haselbacha, Stanisław Sacha Stawiarski - Marzenie o nieistniejącym obrazie, Marianna Orańska a ziemia kłodzka, Chrystus narodził się w drodze do Lądka. Znaki pobożności ziemi kłodzkiej, Negatyw cienia, natomiast w 2011 r. wystawy: sztuki współczesnej pn. COŚ TU SzTUKA, Mistrz i Uczeń. Zbigniew Horbowy-Ryszard Bilan. Sen o Kłodzku oraz Tu i teraz. Opowieści o Japonii. Od 2010 r. instytucja poza majową Nocą Muzeów cyklicznie organizuje plenerowe Nocne zwiedzanie miasta z dreszczykiem w ramach Dni Twierdzy Kłodzkiej oraz stale poszerza swoją działalność edukacyjną.